Как гродненские авторы и их произведения вдохновляют новое поколение читателей

Задумались, почему бабушки и дедушки своих детей за каждую провинность отправляли в угол, а любое непослушание внуков для них – всего лишь маленькая шалость. В новой рубрике «Внуковедение» рассказываем, почему эти поколения так связаны друг с другом, даем советы, как воспитывать внуков, вводим в курс дела модных тенденций, популярных у детей. Говорим обо  всем, что пригодится  бабушкам и дедушкам в общении с внуками.

Работы членов Союза писателей Людмилы Кебич, Анны Скаржинской-Савицкой, Татьяны Сучковой, Алексея Якимовича, Виктора Кудлачева долгие годы находят отклик в сердцах маленьких читателей. Из-под их пера вышло более 100 детских книг. Удивительные детские истории проникнуты необыкновенным оптимизмом и жизнерадостностью. 
 
Детский прозаик Анна Скаржинская-Савицкая написала более 20 книг на белорусском языке. Ее сказку «Надзейка-Чарадзейка» удостоили национальной премии Республики Беларусь. С таким же названием выпустили шоколад, которым угощают читателей в областной научной библиотеке имени Ефима Карского. Одна из самых интересных ее работ – сказочная книга,  посвященная белорусским пословицам, поговоркам и афоризмам. Серьезная тема в ней объясняется детям через маленькие поучительные рассказы.

Известна сказками на современный лад писатель Татьяна Сучкова. Она создает уникальные истории на актуальные темы. Гродно – один из источников ее вдохновения.  Отсюда и сказка про «Мясокомбинат», фантастическая история о парке Жилибера. В издательстве «Звязда» вышла ее книга «Про хомячка Антона из Пшеничного района». Она даже стала победителем республиканского литературного конкурса LitUP. Перед новым годом вышла ее большая книга на белорусском языке «Я намалюю дзіўную краіну», подойдет для детей от 3 лет. В ней можно найти все: и стихи, и смешинки, и сказки. А в сказке Татьяны Сучковой «Необыкновенные приключения Макаронины Моти» спрятаны даже настоящие рецепты. 



Еще один автор, пишущий для молодого поколения, Алексей Якимович. Бывший учитель и детский драматург создал множество учебников и материалов на белорусском языке, издал книги для детей и подростков. 11 пьес на основе его произведений показывают в театрах Витебска и Минска. В его работах можно найти и фэнтези, и мистику, и сказочность. 

Известная поэтесса, автор двадцати двух книг и многочисленных сборников стихов Людмила Кебич. По совместительству она еще и председатель Гродненского областного отделения «Союза писателей Беларуси». Людмила дважды становилась лауреатом премии имени 

А. И. Дубко, награждена медалью Франциска Скорины, нагрудным знаком «За вклад в развитие культуры Беларуси». Среди ее последних работ сказка «Як коцікі-брацікі малую радзіму шукалі». Название интригующее. История рассказывает о том, как котики узнают о своей малой родине, ищут ее и защищают от лисы, медведя и волка. Эта увлекательная сказка стала еще одним ярким примером оптимистичной детской литературы Гродненщины.

Казка для ўнукаў, або Як коцікі-брацікі малую радзіму шукалі

У новым выпуску рубрыкі «Унуказнаўства» вы даведаецеся, як смелыя коцікі з казкі Людмілы Кебіч шукалі малую радзіму. Кожны абзац гісторыі будзе прасякнуты каштоўнымі жыццёвымі ўрокамі, якія падыдуць для дзяцей любога ўзросту. Прыгатуйцеся дзяліцца з унукамі мудрасцю, чытайце разам і стварайце незабыўныя моманты.   
              
У адным сяле, якіх на Беларусі шмат, жылі-былі дзед і баба. Добра жылі, заможна, таму што шмат працавалі, гаспадарку вялікую трымалі. І былі ў іх два коцікі-брацікі. Яны нарадзіліся ў адзін дзень, у адну гадзіну, ад адной кошкі-мамы, але адзін быў рыжанькі з белымі палоскамі ўпоперак спінкі, а другі – беленькі з рыжымі палоскамі ўздоўж спінкі. Баба і дзед любілі сваіх коцікаў, смачна іх кармілі, малачком паілі. А коцікі, каб аддзячыць, лавілі мышак і заўсёды прыносілі іх на ганак, паказвалі гаспадарам, што не дарэмна іх хлеб ядуць. Звалі коцікаў Цёмка і Дзёмка.

Аднойчы ў суботу, калі дзед паехаў на кірмаш у суседняе сяло, бабуля ўключыла тэлевізар і затрымалася на цікавай праграме: вядучы Ігар Мурмяўлюк распавядаў пра беларускія нацыянальныя каштоўнасці і даволі часта ўпамінаў пра малую радзіму. Коцікі-брацікі прыслухаліся і зацікавіліся яго аповедам. Аказваецца, у кожнага чалавека на зямлі ёсць малая радзіма – гэта тое месца, дзе ён нарадзіўся, рос, дзе жывуць яго бацькі, родныя і блізкія людзі. Малую радзіму любяць, пра яе памятаюць, аб ёй сумуюць  і спяшаюцца да яе адусюль, дзе б ні былі. 

Пераміргнуліся коцікі-брацікі зялёнымі вочкамі, падалі адзін аднаму знак і пабеглі ў сені.

– Слухай Цёмка, а ў нас таксама ёсць малая радзіма? – спытаў устрывожаны Дзёмка.

– Павінна быць, я думаю, вось толькі дзе яна? – пачухаў лапкай за вухам Цёмка.

– Трэба шукаць. Давай у каго-небудзь спытаем? – працягнуў разумны коцік.

І брацікі накіраваліся на падворак.

За хлявом весела сакаталі куры. Коцікі ціхенька падкраліся да іх, але певень, які пільна абараняў сваіх чубатак, згледзеў малых і голасна закукарэкаў:

– Атас, атас! На нашай тэрыторыі чужынцы!

Курачкі па камандзе свайго правадыра кінуліся ўрассыпную, а певень натапырыў пёркі і строга спытаў:

– Чаго прыйшлі?

Коцікі-брацікі крыху баяліся пеўня, але ж адважыліся і задалі пытанне, якое іх пачало цікавіць:

– Мы з дабром прыйшлі, Пеця, мы толькі спытаць: можа ты ведаеш, дзе наша малая радзіма?

– Якая яшчэ малая радзіма? Я і пра вялікую нічога не ведаю. Ідзіце адсюль і не палохайце маіх курачак.

Пабрылі брацікі ў хлеў, да каровы Зорачкі.

– Му! – прывітала іх кароўка. Яна добра ведала коцікаў-брацікаў, таму што кожны дзень бачыла іх каля бабулі, калі тая даіла яе, а коцікі чакалі смачненькага сырадойчыку. – Яшчэ не пара аддаваць малачко, вы чаго прыбеглі?

– А мы па важнай справе, Зорка, мы запытацца: у цябе ёсць малая радзіма?

– А што гэта такое? – шырока раскрыла свае і так вялікія вочы карова.

  – Малая радзіма – гэта тое месца, дзе ты нарадзілася, вырасла, дзе жывуць твае родныя і блізкія… – навыперадкі пачалі тлумачыць Цёмка і Дзёмка.

– А-а-а, – сказала  Зорка, – разумею, здаецца. Мая малая радзіма ў суседнім сяле, на рынку.

– Як гэта на рынку? – здзівіліся коцікі-брацікі.

– А так. Мяне нашы бабуля і дзядуля на рынку купілі і ў свой хлеў прывялі, калі я была яшчэ вельмі маладая, толькі пачала малако даваць.

– Ясна, – адначасова прамовілі коцікі, хаця ясна ім нічога не было.

– Слухай, а табе падабаецца жыць у гэтым хляве?

– Падабаецца, бабуля і дзядуля мяне любяць, на выган раніцай адпраўляюць, каб траўкі зялёнай паела. Вунь колькі сена ўжо на зіму для мяне назапасілі! І саломкі яшчэ назапасяць, каб мне пад бакі падсцілаць зімою.Турбуюцца пра мяне.

– Вось бачыш, як добра. Тады няхай твая малая радзіма будзе тут, на гэтым падворку, у гэтым хляве! – прапанаваў Цёмка. А Дзёмка вельмі радасна ў знак згоды заматляў хвосцікам.

– Ну няхай, я не супраць, – пагадзілася Зорка і, вырашыўшы, што адказ на пытанне знойдзены і больш гаварыць няма пра што, адыйшла ў дальні куток хлява і пачала жаваць жуйку.

А Цёмка і Дзёмка накіраваліся да свінні. У загарадцы павісквалі малыя парасяткі. Яны мітусіліся каля свінкі-маткі, якая разляглася на зямлі, адпіхвалі адзін аднаго, стараліся хутчэй дабрацца да саскоў і паласавацца малаком. Згледзеўшы коцікаў-брацікаў, свіння трывожна зарохкала, заварушылася, крыху прыўстала. Прыціхлі і парасяты.

Коцікі-брацікі ўладкаваліся на самай верхняй перакладзіне  агароджы і асцярожна задалі сваё пытанне пра малую радзіму.

– Рох-рох, рох-рох, – скіравала на іх свае маленькія вочкі свіння. – А давайце паразважаем: я нарадзілася тут і сваіх дзетак-парасятак кожны год нараджаю тут. Нам тут добра, мы нікуды не хочам адсюль з’язджаць. І хіба можна знайсці яшчэ дзе-небудзь такіх добрых гаспадароў і такія цудоўныя ўмовы для жыцця?! Адна гэтая брудная лужына чаго варта! Так што, тут наша малая радзіма, хлопчыкі. А дзе ваша – не ведаю. Шукайце!

І свіння, задаволеная сабой, зноў плюхнулася ў вялікую брудную лужыну, прагрэтую сонцам.  

Цёмка і Дзёмка саскочылі з перакладзіны і пабрылі на ганак. Ім было сумна: дзе ж знайсці малую радзіму, хто яшчэ ім можа падказаць?

– Брацік, давай пабяжым у лес, там жывуць розныя звяры, можа, яны што ведаюць? – прапанаваў Дзёмка і натапырыў вушкі.

Яны пралезлі праз вялікую дзірку ў плоце і пабеглі ў лес.

Трэба сказаць, што гэта для дарослых катоў лес здаваўся блізка, а для маленькіх – дарога да яго была даволі далёкай. Коцікі моцна стаміліся, і як толькі ўвайшлі ў цяністыя лясныя нетры, прыселі на першы ж пянёк  – адпачыць.

Да ляснога пянька зляцеліся розныя птушкі, прыпаўзлі кузуркі, прыкаціўся калючы вожык. Усе жадалі дапамагчы коцікам-брацікам знайсці прапажу – іх малую радзіму. Цёмка і Дзёмка шмат разоў тлумачылі лясным жыхарам, што малая радзіма – гэта не прапажа, яна ніколі не прападае, яна ў кожнага заўсёды ёсць. Проста іх мама не сказала ім пры нараджэнні, дзе яна, таму і не ведаюць.  А як жа без радзімы жыць на свеце? Ніяк нельга! Вось яны і шукаюць. Сарока абурылася першая:

– Бацькі ў гэтым вінаватыя! Трэба дзецям з малога ўзросту расказваць пра такія галоўныя і важныя рэчы!  

І ўсе пагадзіліся, пачалі шкадаваць брацікаў, частаваць рознымі ляснымі прысмакамі, даваць парады.

   І толькі ён прамовіў гэтыя словы, як з-за куста паказалася хітрая мордачка мясцовай рыжай красуні.

– І хто гэта, і пра што гэта ў мяне хоча спытаць? – ласкава не прамовіла, а праспявала яна, а ўбачыўшы коцікаў-брацікаў, выскачыла з-за куста і натапырыла на іх кіпцюры.

– Ага, няпрошаныя госці, значыць! Ну я вас зараз і злапаю!

Коцікі кінуліся наўцёкі. Ліса за імі. Сарока ляцела зверху і на ўсё горла крычала:

– Ратунку! Ратунку! Гасцей б’юць!

А коцікі-брацікі так перапалохаліся, што не маглі дыхаць, усе паджылкі іх трасліся, горлы перасохлі. Але яны трымаліся разам, не адставалі адзін ад другога, падтрымлівалі, падганялі.

– Не адставай  ад мяне! – крычаў Цёмка браціку.

– Трымайся, хутка лес кончыцца. І мы будзем дома! – падбадзёрваў Цёмку Дзёмка.

Коцікі-брацікі дабеглі да дома бабулі і дзядулі,  хутка шмыгнулі ў сені і схаваліся ў вялікую старую шафу, якая стаяла там немаведама з якіх часоў. Схаваліся, забіліся ў цёмны куток і моцна абняліся. Ім было вельмі страшна, здавалася, што ліса вось-вось схопіць іх і з’есць. Але было ціха.

Раптам у супрацьлеглым кутку шафы нешта заварушылася, і з невялікай дзіркі паказалася галава вусатай мышы. Цёмка і Дзёмка напругліся яшчэ больш, сардэчкі іх забіліся часта-часта.

– Не бойцеся, малыя, я не зраблю вам нічога дрэннага, хоць вы і лавілі маіх унучанят-мышак, – загаварыла мыш сіплым голасам. – Я ведаю, што вы сёння абегалі ўсіх хатніх жывёл і птушак, нават у лесе былі і ледзьве лапы адтуль прынеслі цэлымі. Ды так і не даведаліся пра сваю малую радзіму. Ніхто вам пра гэта не скажа, бо не ведаюць. А я ведаю ўсё. Таму што жыву ў гэтай шафе ўжо сто год і шмат чаго ведаю.

– І ты ведаеш, дзе наша малая радзіма? – разам спыталі коцікі-брацікі, зусім забыўшыся пра небяспеку.

– Так, ведаю, – усміхнулася мыш. – Тут, у гэтай шафе, ваша мама-кошка вас і нарадзіла. Я  – жывая сведка. Так што, віншую, вы знайшлі сваю малую радзіму.

Цёмка і Дзёмка ад радаснай навіны  не маглі вымавіць ні аднаго мяў. А калі ўсвядомілі тое, што сказала ім старая асіплая мыш, пачалі дзякаваць ёй. Паабяцалі нават не лавіць болей малых мышанят. Шчаслівыя коцікі-брацікі вылезлі з шафы і пабеглі на падворак – расказаць пеўню і курачкам, карове Зорцы, свінні і парасятам пра сваю радасць. Ім здавалася, што яны імгненна зрабіліся больш дужымі, моцнымі і абароненымі. А я вам скажу, што не здавалася, таму што на сваёй малой радзіме кожны адчувае сябе менавіта так.

Оперативные и актуальные новости Гродно и области в нашем Telegram-канале. Подписывайтесь по ссылке!