Як нашы продкі дождж выклікалі. Цікавыя абрады з мінулага: дапамагаюць ці не?
Такога засушлівага і гарачага лета Беларусь даўно не бачыла. Тэмпература ў вобласці была вышэй за кліматычную норму на 2ºС. Узровень вады ў Нёмане падаў да крытычнага. І вось пасля непрацяглых дажджоў зноў наступіў засушлівы перыяд.
Нам стала цікава, а як у даўнія часы ў засушлівыя гады нашыя продкі выклікалі дождж? Карэспандэнт «Гродзенскай праўды» апытала жыхароў вобласці і сабрала цікавыя рытуалы па выкліканню дажджу. Знайсці гэтых людзей дапамаглі ў Гродзенскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці.
Даведаліся, напрыклад, што нашыя продкі кідалі ў калодзеж рознае насенне. Мак сыпалі, калі хацелі выклікаць часты і густы дождж. Алена Аліхвер, жыхарка Шчучынскага раёна, распавядае:
– У засушлівае надвор'е баба Марыся, суседка сталага ўзросту, хадзіла па дварах, дзе былі калодзежы, і сыпала ў іх макавае зерне, пры гэтым нешта нашэптвала. Ні з кім з суседзяў не размаўляла і так абходзіла дзевяць калодзежаў, пасля чаго, праз некаторы час, пачынаўся дождж.
Амаль усе абрады нашых продкаў праходзілі без размоў. Цішіня мела сакральны сэнс.
Некаторыя абрады ў вёсках жывуць і па сенняшні дзень. У Слонімскім раёне, напрыклад, Ларыса Мудрацова выклікае дождж наступным чынам:
– У засушлівае надвор’е жанчыны бяруць тры траецкія бярозкі, ідуць з імі да вадаёму, ракі або возера, і кладуць іх у ваду, пры гэтым нашэптваючы: «Дай Божа вадзіцу на нашу зямліцу». Тады на другі ці на трэці дзень пачынецца дождж.
Нашыя продкі нават рабілі так званыя ахвярапрынашэнні. Не, ніякай крыві. У рытуале цэнтрам былі не жывёла ці птушка, а гліняны гаршчок. Ён павінен быць абавязкова крадзены: маладыя дзяўчыны або ўдовы забіралі іх з платоў і кідалі ў калодзежы.
Таксама праводзілі і хрысціянскія абрады. Жыхарка Смаргонскага раёна Таццяна Горбач расказвае:
– У 70-90 гады мінулага стагоддзя, калі надта было засушлівае лета, людзі з суседніх вёсак забіраліся каля крыжа і маліліся ад засухі.
Прайшлі стагоддзі з тых часоў, як людзі верылі ў магію. Зараз мы ўсе разумеем, чаму ідзе дождж, адкуль бяруцца маланка і мароз. Але старыя абрады жывуць сярод людзей, і хто ведае, можа яны насамрэч выклікаюць дождж?
P.S. Пакуль мы рыхтавалі матэрыял да друку, за вокнамі рэдакцыі распачалася сапраўдная навальніца. Не, мы ніякіх старадаўніх абрадаў не праводзілі. Такое вось супадзенне.
Нам стала цікава, а як у даўнія часы ў засушлівыя гады нашыя продкі выклікалі дождж? Карэспандэнт «Гродзенскай праўды» апытала жыхароў вобласці і сабрала цікавыя рытуалы па выкліканню дажджу. Знайсці гэтых людзей дапамаглі ў Гродзенскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці.
Даведаліся, напрыклад, што нашыя продкі кідалі ў калодзеж рознае насенне. Мак сыпалі, калі хацелі выклікаць часты і густы дождж. Алена Аліхвер, жыхарка Шчучынскага раёна, распавядае:
– У засушлівае надвор'е баба Марыся, суседка сталага ўзросту, хадзіла па дварах, дзе былі калодзежы, і сыпала ў іх макавае зерне, пры гэтым нешта нашэптвала. Ні з кім з суседзяў не размаўляла і так абходзіла дзевяць калодзежаў, пасля чаго, праз некаторы час, пачынаўся дождж.
Амаль усе абрады нашых продкаў праходзілі без размоў. Цішіня мела сакральны сэнс.
Некаторыя абрады ў вёсках жывуць і па сенняшні дзень. У Слонімскім раёне, напрыклад, Ларыса Мудрацова выклікае дождж наступным чынам:
– У засушлівае надвор’е жанчыны бяруць тры траецкія бярозкі, ідуць з імі да вадаёму, ракі або возера, і кладуць іх у ваду, пры гэтым нашэптваючы: «Дай Божа вадзіцу на нашу зямліцу». Тады на другі ці на трэці дзень пачынецца дождж.
Нашыя продкі нават рабілі так званыя ахвярапрынашэнні. Не, ніякай крыві. У рытуале цэнтрам былі не жывёла ці птушка, а гліняны гаршчок. Ён павінен быць абавязкова крадзены: маладыя дзяўчыны або ўдовы забіралі іх з платоў і кідалі ў калодзежы.
Таксама праводзілі і хрысціянскія абрады. Жыхарка Смаргонскага раёна Таццяна Горбач расказвае:
– У 70-90 гады мінулага стагоддзя, калі надта было засушлівае лета, людзі з суседніх вёсак забіраліся каля крыжа і маліліся ад засухі.
Прайшлі стагоддзі з тых часоў, як людзі верылі ў магію. Зараз мы ўсе разумеем, чаму ідзе дождж, адкуль бяруцца маланка і мароз. Але старыя абрады жывуць сярод людзей, і хто ведае, можа яны насамрэч выклікаюць дождж?
P.S. Пакуль мы рыхтавалі матэрыял да друку, за вокнамі рэдакцыі распачалася сапраўдная навальніца. Не, мы ніякіх старадаўніх абрадаў не праводзілі. Такое вось супадзенне.
